Laboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej, Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie, dr n. biol. Henryk Różański

Gatunek. Bylica piołun – Artemisia absinthium L., rodzina Compositae = Asteraceae.

Pochodzenie i występowanie: Europa Południowa i Środkowa, Północna Afryka. Pochodzi ze stanu naturalnego i z upraw. Tworzy odmiany.

Definicja: liście lub słabo ulistnione kwitnące wierzchołki pędów, ich mieszanina, wysuszone, całe lub pocięte.

Górne części pędów i liście zbiera się przed kwitnieniem, najlepiej krótko przed kwitnieniem. Wielokrotnie pierzastosieczne liście są obustronnie srebrzysto-szaro owłosione. Główki kwiatowe (koszyczki) są półkuliste, o szer. 3-4 mm, barwy żółtej do brunatnej. Łodygi z rdzeniem, na powierzchni owłosione.

Chemizm: olejek lotny 0,2-1,3%, w tym L- i D-izo-tujon, alkohol tiulowy; zależnie od odmiany i pochodzenia nieco chamazulenu (niebieski), terpeny. Substancje gorzkie: artabsyna, absyntyna, anabsyntyna; flawonoidy.

Działanie i zastosowanie: amarum, aromaticum przy braku łaknienia (anorexie), stomachicum, digestivum. Przy schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego jako cholereticum. Przy zaburzeniach trawienia.

Zawartość: nie mniej niż 2 ml/kg olejku eterycznego w suchym surowcu.

Smak: mocno gorzki.

Zapach: aromatyczny, korzenny.

Tożsamość. Szarawe lub zielonkawe liście, gęsto i obustronnie owłosione. Sproszkowany surowiec jest szarozielony. Zawiera fragmenty blaszki liściowej z T-owatymi włoskami gruczołowymi typu Compositae, fragmenty kwiatów, listków okrywy, wiązek sitowo-naczyniowych z towarzyszącymi włóknami; fragmenty tkanki miękiszowej z gruzełkami szczawiany wapnia, odłamki długich jednokomórkowych włosków z dna koszyczka i listków okrywy oraz liczne kuliste ziarna pyłku[1].

Czystość: strata masy po suszeniu nie większa niż 12%

Popiołu nie więcej niż 11%

Liści pożółkłych i ściemniałych nie więcej niż 5%

Koszyczków przekwitłych nie więcej niż 0,5%

Łodyg grubszych niż 4 mm nie więcej niż 2%

Zanieczyszczeń organicznych nie więcej niż 1%

Zanieczyszczeń mineralnych nie więcej niż 0,5%

Oznaczanie wskaźnika goryczy. Wskaźnik goryczy nie niższy niż 10 000. Do badania użyć 1 g grubo sproszkowanego (sito 0,5 mm) surowca.

Przechowywanie. W zamkniętych opakowaniach, w temp. Nie wyższej niż 30 stopni C, chronić od światła, wilgoci i wpływu obcych zapachów.

Dawki zwykle stosowane: jednorazowa 1,0 w 100 ml, dobowa 3,0.[2]

Wg Chromatographische und mikroskopische Analyse von Drogen, eine praktische Ergänzung für die Arzneibücher Europeas, Egon Stahl (red.); Gustav Fischer Verlag Stuttgart 1970, s. 130.

A liczne mało charakterystyczne fragment brzegu okrywolistka, niektóre brzeżne komórki przekształcone we włoski biczykowate,

B1 włosek gruczołowy typu Compositae widziany z góry,

B2 jak b1, lecz widziany z boku, występuje rzadko, jest typowy dla surowców z rodziny Compositae,

C1 liczne charakterystyczne fragmenty włoska z dna kwiatowego; widoczny trójkomórkowy trzon; komórki końcowe spłaszczone i szerokie,

C2 charakterystyczny spłaszczony włosek z dna kwiatowego widoczny pod małym powiększeniem,

D1 bardzo liczne charakterystyczne włoski T-owate z liści piołunu widziane z boku; trzon krótki, kilkukomórkowy; poprzecznie leży komórka końcowa obustronnie zaostrzona, często obwiśle zapadnięta, widoczne pod małym powiększeniem,

D2 fragmenty włoska T-owatego z miejscem przymocowania trzonka widziane z góry

E liczne mało charakterystyczne ziarna pyłku,

F liczne, mało charakterystyczne fragmenty płatka korony, komórki skórki wydłużone o ścianach falistych, zawierają małe gruzełki szczawianu wapniowego,

G liczne fragmenty włókien łukowych z łodygi widoczne już pod małym powiększeniem,

H liczne fragmenty wiązki przewodzącej łodygi widoczne już pod małym powiększeniem.

Proszek nie powinien zawierać dużej ilości skrobi; sporadycznie można ją spotkać w endodermie łodygi.

1 – skórka liścia, 2 – fragment liścia, przekrój poprzeczny, 3 fragment łącznika, 4 fragment korony, 5 fragment listka okrywy, 6 naczynia, 7 ziarna pyłku, 8 skórka łodygi, 9 włókna, 10 włosek z osadnika, a – włosek T-owaty, b – włosek gruczołowy typu Compositae, c – gruzły szczawianu wapnia.

Wg: Deryng J.: Atlas sproszkowanych roślinnych surowców leczniczych, PZWL Warszawa 1961, s. 208-209.

Pulvis Hb. Absitnhii – proszek piołunowy; H. Rozanski; LBPiE PWSZ Krosno 2012.

---

[1] FP VI, 2002 r., s. 827-828.

[2] FP VI, 2002 r., s. 828.