Fructus Capsici – owoc pieprzowca, Paprika (Sapanischer Pfeffer), Piment Rouge, Red Pepper.
Capsicum frutescens – fructus po wysuszeniu
Fructus Capsici, klasa 1, bez kielicha, pochodzenie Hiszpania, H. Rozanski, Poznań 2008 r.
Surowiec rozpatrzymy na podstawie wymogów i danych zamieszczonych w Farmakopei Polskiej III, IV, VIII, Farmakopei Europejskiej 6.1, 6.2, Farmakopei Szwajcarskiej VI i Farmakopei Brytyjskiej z 2009 r.
British Pharmacopoeia 2009[1]: wysuszony i dojrzały owoc Capsicum annuum L. var. minimum (Miller) Heiser lub drobnowocowych odmian Capsicum frutescens Linne.
„Dried ripe fruits of Capsicum annuum L. var. minimum (Miller) Heiser and small-fruited varieties of Capsicum frutescens L.”
Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,4% kapsacynoidów wyrażonych jako kapsaicyna C18H27NO3 o masie cząsteczkowej 305,4 (w wysuszonym surowcu).
„Minimum 0.4 per cent of total capsaicinoids, expressed as capsaicin (C18H27NO3; M r 305.4) (dried drug)”.
Strata masy po suszeniu maksymalnie 11% (próbka 1 g wysuszona w temp. 105oC przez 2 h)
Popiół całkowity 10% (“Total ash: maximum 10.0 per cent”).
Farmakopea Polska III[2]: surowcem jest dojrzały owoc pieprzowca Fructus Capsici (pieprzu tureckiego) Capsicum annuum Linne varium longum Fingerhut (Solanaceae).
Popiołu nie mniej niż 7%.
Wilgoci nie więcej niż 12%.
FP III nie uwzględniła badania zawartości składników czynnych i nie zawierała wymogów co do ich zawartości.
Tinctura Capsici – nalewka z pieprzu tureckiego wg FP III – ciecz czerwonobrunatna, o smaku silnie piekącym, przy spalaniu suchej pozostałości wydziela żrący dym. Ciężar właściwy 0,835-0,850. Popiół 0,05-0,07%. Sucha pozostałość 1-1,9. Zawartość alkoholu 86-89% obj. Nalewkę przygotowuje się przez 7-dniową macerację.
Fructus Capsici (sito IV) 100 części
Spiritus 95% 927 cz.
Aqua 73 cz.
Farmakopea Polska IV: Fructus Capsici pochodzi z Capsicum annuum Linne.
Suszenie surowca powinno odbywać się w temp. nie wyższej niż 35oC, najlepiej bez dostępu światła.
Zgodnie z FP IV[3] surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,18% kapsaicyny C18H27NO3.
Tinctura Capsici – farmakopealna nalewka z pieprzu tureckiego jest czerwonobrunatna lub brunatna, o smaku silnie piekącym. Powinna zawierać nie mniej niż 0,016% kapsaicyny. Fructus capsici (sito 0,5 mm) 100 części, Aethanolum 95% 927 cz., Aqua 73 cz. Nalewkę przygotowywać przez 7-dniową macerację etanolem 90%. Gęstość 0,830-0,850. Zawartośc etanolu 86-89%. Nalewkę przechowywać w naczyniach szczelnie zamkniętych, w chłodnym miejscu i chronić od światła. Działanie i zastosowanie nalewki: rozgrzewające.
Farmakopea Polska VIII[4]: Capsici Fructus pochodzą z Capsicum annuum L. varium minimum (Miller) Heiser i drobnoowocowych odmian Capsicum frutescens L. Surowcem jest owoc dojrzały i wysuszony.
Zawartość: nie mniej niż 0,4% sumy kapsacynoidów, w przeliczeniu na kapsaicynę C18H27NO3 o masie cząsteczkowej 305,4.
Strata masy po suszeniu: nie więcej niż 11%. Popiół: max 10%.[5]
Zanieczyszczenia. Brak owoców Capsicum annuum Linne var. longum (Sendtn.[6]). Proszę zwrócić uwagę, że Farmakopea Polska VIII (a poprawniej: odpis i tłumaczenie Farmakopei Europejskiej!)[7] nie dopuszcza w surowcu obecności owoców C. annuum varium longum. Farmakopea Polska III oraz stare wersje Farm. Eur. uznawały natomiast za oficjalny surowiec – owoce właśnie tej odmiany papryki! Niepokojący jest również bałagan panujący w nazwiskach taksonomów zamieszczanych przy nazwach łacińskich odmian. W starej Farmakopei Europejskiej z 1969 r. można znaleźć jeszcze Capsicum annuum L. var. longum (De Candolle) Sendtner.
Strata masy po suszeniu: nie więcej niż 11%.
Popiół całkowity: nie więcej niż 10%.
Pharmacopoea Helvetica VI[8]: Fructus Capsici (niem. Cayennepfeffer, fr. Poivre de Cayenne, ital. Pepe di Cajenna) pozyskiwany jest z gatunku Capsicum fruescens L. (Solanaceae). Owoc dojrzały po wysuszeniu powinien zawierać przynajmniej 0,4% kapsaicyny C18H27O3N o masie cząsteczkowej 305,4. Popiół: maksymalnie 8%. Oficjalny preparat: Extractum Capsici fluidum, zawierający 1,8-2,2% kapsaicyny. Wyciąg z owocu pieprzowca służy do produkcji maści i nalewki.
Tinctura Capsici wg Pharm. Helv. VI: Extractum Capsici fluidum 2,5 g, Aethanolum 94% 88,2 g, Aqua 9,3 g. Nalewka pieprzowcowa zawiera 0,04-0,06% kapsaicyny.
Maść pieprzowcowa złożona do wcierania w skórę – Unguentum Capsici compositum wg Pharm. Helv. VI: Extractum Capsici fluidum 2,5 g, Oleum Niaouli 3 g, Camphora 5 g, Oleum Terebinthinae medicinale 10g, Cera alba 10 g, Unguentum cetylicum 69,5 g.
Pochodzenie i występowanie: Ameryka Środkowa I Południowa; uprawiana we wszystkich krajach o ciepłym klimacie (kraje Śródziemnomorskie), Europa Południowo-Zachodnia, Europa Południowo-Wschodnia (Węgry, Bułgaria, Turcja). Capsicum frutescens L. pochodzi z Ameryki Południowej.
Wygląd surowca.
Wysuszone, dojrzałe owoce mają kształt stożkowaty, długości 6-12 cm, o nasadzie szerokości 4 cm, błyszczącą powierzchnię, barwę pomarańczową, czerwoną lub czerwonobrunatną. Czasem zachowana jest krótka, wygięta szypułka z szarozielonym, 5-działkowym kielichem. Owoc należy do 2-3-komorowej jagody. Nasiona znajdują się w dolnej części owocu, na łożyskach środkowych, w górnej zaś na łożyskach ściennych; są barwy jasnożółtej, kształtu nerkowatego, o słabym zapachu. Nasiona mają średnicę 3-5 mm, grubość 0,6 mm, powierzchnię drobnodołeczkowatą.[9] Zarodki są spiralnie zgięte. Owoce są często wygięte. Owocnia jest cienka, skórzasta, łamliwa, przeświecająca.
Budowa anatomiczna: skórka zewnętrzna złożona jest z komórek wydłużonych, grubościennych, jamkowanych. Komórki owocni środkowej są cienkościenne, zawierają kropelki tłuszczu i chromoplasty z karotenoidami.
Epiderma jest spękana. Podskórnia zbudowana jest z komórek kolenchymatycznych i skutynizowanych. Pod kilkoma warstwami podskórni rozpościera się warstwa cienkościennych komórek i kolateralnych wiązek nayczyniowo-sitowych. Naczynia tych wiązek są jamkowane lub spiralne. Wewnętrzna skórka owoców zbudowana jest z komórek sklereidowych barwy żółtej, grubościennych i jamkowanych, leżących pod komórkami olbrzymimi oraz z komórek cienkościennych położonych przy komórkach przedzielających komórki olbrzymie. Komórki wewnętrznej skórki oglądane z powierzchni mają ściany faliste i jamkowane. Na kielichu osadzone są włoski z wielokomórkową główką i 1-3-komórkowym trzonkiem. W śródliściu znajdują się kryształki szczawianu wapnia. Bielmo i zarodek zawierają ziarna aleuronowe. Komórki skórki nasion mają zgrubiałe i zdrewniałe krezowato pofałdowane ściany boczne i ścianę wewnętrzną.
Zapach: swoisty, nieco korzenny.
Smak: ostry, piekący.
Chemizm: 0,3-1% kapsacynoidów (amidy kwasowe wanililoaminy); wg Farmakopei Europejskiej 6,2 surowiec powinien zawierać przynajmniej 0,4% kapsacynoidów,
Kapsaicyna powinna stanowić z tego 63-77%; wśród kapsacynoidów występują również dwuhydroksykapsaicyna 20-32%, nordihydrokapsaicyna, homodihydrokapsaicyna i homokapsaicyna; ponadto surowiec zawiera karotenoidy 0,3-0,8%, tłusty olej (9-17%), białka (12-15%) i olejek eteryczny, flawonoidy (luteolina), saponiny sterydowe (kapsacydyna), kwas askorbinowy (około 0,21%). Kapsacynoidy należą do tzw. fenyloalkiloamin.
Barwa owoców jest uwarunkowana obecnością kapsantyny, luteiny, kapsorubiny, kapsantinonu, wiolaksantyny, kryptoksantyny i alfa-karotenu.
Działanie i zastosowanie. Kapsaicyna działa drażniąco na zakończenia nerwowe, rozszerza naczynia krwionośne, zwiększa ukrwienie. Nalewka, mazidła są stosowane do wcierania jako środek rozgrzewający, przeciwreumatyczny. Doustnie sproszkowane owoce, nalewka, ekstrakty jako środek pobudzający trawienie i wchłanianie składników pokarmowych.
Sproszkowany owoc papryki ostrej – Fructus Capsici; fot. 1 i 2 od lewej pow. 40x; fot. 3 od lewej pow. 100x; H. Rozanski, LBPiE PWSZ w Krośnie, kwiecień 2012 r.
Sproszkowany owoc papryki ostrej – Fructus Capsici, pow. 100x; H. Rozanski, LBPiE PWSZ w Krośnie, kwiecień 2012 r.
Czystość surowca wg FP IV:
– strata masy po suszeniu nie większa niż 14%
– popiołu nie więcej niż 9%
– owoców zbrunatniałych i połamanych nie więcej niż 6%
– szypułek o długości przekraczającej 2 cm lub, w przypadku owoców większych niż 8 cm, ¼ długości owocu nie więcej niż 1%
– zanieczyszczeń organicznych nie więcej niż 0,5%
– zanieczyszczeń mineralnych nie więcej niż 0,5%
– 0,5 g proszku paprykowego wstrząsać z 5 ml wody i przesączyć; czerwonożółty przesącz nie powinien zmienić zabarwienia ani po podaniu kropli 10% kwasu solnego, ani po dodaniu kropli amoniaku 10% (w celu wykluczenia sztucznych barwników).
Analiza na obecność sztucznych barwników wg DAB 7.
1 g sproszkowanego surowca ekstrahować przez 2 godziny 20,0 ml mieszaniny składającej się z 70 ml etanolu 96%, 25 ml wody i 5 ml 25% amoniaku. Przesącz zagęścić do ¼ objętości, dodać 0,50 g wodorosiarczanu potasu. Białe, odtłuszczone nitki wełny zanurzone w powyższym roztworze zabarwiają się, natomiast nie barwią się w przypadku obecności barwników sztucznych. Zaadsorbowany barwnik można wyekstrahować 0,10 ml 6 N roztworu amoniaku (10%).
Extractum Capsici – próba z amoniakiem i kwasem solnym; H. Rozanski, LBPiE PWSZ Krosno, kwiecień 2012 r.
Średnia zawartość związków o ostrym smaku wg DAB 7.
0,5 g grubo sproszkowanego surowca ekstrahować pod chłodnicą zwrotną przez godzinę 5 ml mieszaniny składającej się z 2 części etanolu 96% i 1 części wody. 1 ml przesączu przenieść do kolby miarowej i rozcieńczyć wodą do 500 ml. 10 ml tak przygotowanego rozcieńczenia musi wykazywać wyraźny ostry smak.
Reakcja mikrochemiczna: sproszkowany owoc papryki umieścić w kropli kwasu siarkowego 96%; liczne fragmenty proszku oraz krople oleju zabarwiają się niebiesko, potem zielono, następnie granatowo-czarno i wreszcie żółtobrunatno.
Pulvis Fructi Capsici – próba z kwasem siarkowym. LBPiE PWSZ Krosno, kwiecień 2012 r.
Analiza mikroskopowa sproszkowanego surowca.
Barwa proszku: czerwonożółta, pomarańczowo-żółta, w zależności od gatunku handlowego
Pulvis Fructi Capsici, LBPiE PWSZ Krosno, kwiecień 2012 r.
- Papryka delikatesowa słodka – brak ostrego smaku (nie nadaje się do celów leczniczych)
- Papryka różowa – ostry smak
- Papryka królewska – bardzo ostry smak
Bogate w kapsaicynę są małe owoce Capsicum frutescens L. długości 0,5-2 cm i Capsicum minimum Roxb. oraz Capsicum fastigiatum Bl. (pieprz kajeński lub Chillies).
Wg Chromatographische und mikroskopische Analyse von Drogen, eine praktische Ergänzung für die Arzneibücher Europeas, Egon Stahl (red.); Gustav Fischer Verlag Stuttgart 1970, s. 158.
A – liczne bardzo charakterystyczne fragmenty skórki powłoki nasiennej z komórkami kreskowymi; ściany komórkowe silnie falisto-zatokowe, ściany boczne wyraźnie zgrubiałe i uwarstwione nieco zielonkawe.
B – bardzo charakterystyczne fragmenty komórek owocni wewnętrznej z wyraźnymi jamkowaniami, liczne tzw. komórki paciorkowate.
C – krople oleju; bardzo liczne charakterystyczne ze względu na czerwone zabarwienie.
D – komórki skórki z owocni zewnętrznej widziane z powierzchni, rzadko występujące, mało charakterystyczne.
E – fragmenty bielma (często z ziarnami aleuronu), liczne niecharakterystyczne.
W – proszku nie powinny występować ziarna skrobi i włoski. Fragmenty bielma bogatego w olej i zarodek posiadają barwę czerwoną dzięki zawartości karotenoidów w owocni.
Proszek paprykowy zawiera komórki skórki łupiny nasiennej o pofałdowanych i zdrewniałych ścianach, fragmenty tkanki miękiszowej z chromoplastami, żółtawo zabarwione sklereidy owocni wewnętrznej, pomarańczowo-czerwone kropelki tłuszczu, ziarna aleuronowe, cienkościenną tkankę bielma i zarodka.
Przechowywanie wg FP III, IV, Pharm. Helv. VI: Chronić od światła.
Uwagi. Proszkować ostrożnie, zabezpieczając oczy, nos i usta. Nie zacierać oczu w czasie pracy z ekstraktami i proszkiem pieprzowcowym. Przechowywać w pojemnikach szczelnie zamkniętych.
[1] British Pharmacopoeia 2009, s. 6820-6824.
[2] Farmakopea Polska III, Warszawa 1954, s. 269-271.
[3] FP IV, tom II, PZWL Warszawa 1970; s. 242-243.
[4] Farmakopea Polska VIII, Warszawa 2008, tom I, s. 1184-1186.
[5] FP VIII, tom I, Warszawa 2008, s. 1184-1186.
[6] Sendtn. = Otto Sendtner 1813-1859.
[7] Ostatnią suwerenną Farmakopeą Polską była Farm. Polska VI z 2002 r., pozostałe to bezkrytyczne tłumaczenia kolejnych wydań farmakopei Europejskiej.
[8] Pharmacopoea Helvetica edition sexta, Bern 1971, Band II Arzneistoffe, s. 639-641.
[9] Chromatographische und mikroskopische Analyse von Drogen, eine praktische Ergänzung für die Arzneibücher Europeas, Egon Stahl (red.); Gustav Fischer Verlag Stuttgart 1970, s. 156-159.
Posłuchaj wykładu:
Najnowsze komentarze